‘’ Eline, beline, diline sahip ol.’’ (H.B.Veli)

Fertlerin veya toplulukların diğer canlılardan ayıran hal ve hareketlerinden, davranışlarından çıkan, kendilerine özgü özelliklerdir, insanda 18 yaşından sonra belirginleşir, her ne kadar bazıları saklasa da mutlaka yaptıkları bir hamleyle ortaya çıkar, O doğrultuda toplum içerisinde yerini alır, güzel ahlak sahibi, olgun, mütevazi olanlar sevilir, sayılır, benlikleri ile hareket edenler kibir abidesi olarak tanımlanır.

 Bir takım insanlar da gelişmenin yavaş seyretmesi sebebiyle topluma geç adapte olurlar, bazen de hiç uyum sağlayamaz, devamlı sorun teşkil ederler. Yaş kemale erince, aileden irsi olarak geçen bir takım özelliklerin üzerine artı koyarlarsa işte o vakit olgun, saygın, kişilik sahibi insan olurlar. Yukarıda bahsettiğim gibi temeli aileden gelir, mesele onu özümseyip artırarak daha geniş mecralarda büyük hedeflere ilerleyebilesin. Varlığının nedenlerini, niçinlerini bilenler hareket ve davranışlarını o doğrultuda dizayn ederler.

Toplum ve kişilerle olan temasları ve iletişimleri o meyanda kendini gösterir, doğruluk, güzel ahlak, güzel konuşma, adalet, saygı ve sevgi kişinin karakteristik özelliklerini ortaya çıkar.

Günlük davranışlar ve ehlisünnete uyum, kişinin varlığının gelecek açısından emin olmasını temin eder. Toplum içerisinde yer edinmesi iyi bir karaktere haiz olmaktan geçer, itimat kazanır, her işi kolayca halledilir, fakat bağnaz, gelişmemiş, kaba, kendini her kesin üzerinde gören kibir abideleri, üç kağıtçılar, ağızlarıyla kuşta tutsalar hiç bir zaman itibar ve alaka göremezler. Katı kurallar, değişmeyen sabit fikirler, uygulamada aykırılık, tümü zayıf karakteristik özelliklerin belirtileridir.

Meslek sahibi olan kişiler bilhassa yeni başlayanlar bir iki iş öğrenmekle usta kesilirler, sonrada ahkam kesmeye başlarlar atar, tutar böbürlenerek anlatırlar. Hani ne demişler ya ‘’işi ehline veriniz’’ Kendini ehil sanan bir mürit şeyhine ‘’ şeyhim ben kemale erdim gideyim’’ demiş şeyh; evladım daha öğreneceklerin var eksiksin. Söz dinlemeyerek yola çıkmış, bir beldede Cuma vakti namaza girmiş, cemaatin çok sevdiği, değer verdiği bir imam varmış, mimbere çıkar fakat ayetleri yanlış okur, yeni şeyh dışarı çıkar aşağılayıcı bir tavırla ey cemaat sizin hocanız cahil, ayetleri yanlış okudu, cemaat buna bir güzel sopa atar, pejmürde bir halde dergaha gelir, şeyhi sorar bu ne hal evladım?

Anlatır, ben sana demedim mi henüz erken diye,  belli bir zaman içerisinde şeyhi iyice terbiye eder, pürüzleri törpüler, davranışlarını Müşvik ve güzel huyla doldurur, şimdi git der, aynı camiye gelir artık ilmi siyaseti de öğrenmiştir, namaz öncesi cemaatle söyleşir onlara kendini benimsetir, namaz sonrası yüksek bir yerde ey cemaat her kim cennete gitmek isterse hocanın sakalının her bir teline sahip olan cennette kapı bir komşusu olur, imamı linç ettirir.

Burada dikkat edilmesi gereken iki husus var 1) İmamın inat, araştırmayan, sabit kafalı oluşu, b) şeyhin eski kibrini atıp mütevazi, olgun, duruşuyla bilgili olduğu anlaşılması. İnsan dilerse bir takım kalıplaşmış özelliklerini yenileyebiliyor demektir. Zaman akışı içerisinde gelişen olaylara karşı şayet kendimizi güncelleyemezsek o vakit tarihin çöplüğünde yerimizi alırız.

Eski devirlerde bilhassa kırsal kesimde bir tencereden yemek yenirdi, ancak geçen zaman içerisinde bir takım kurallar değişti ve bizler uyum sağladık, kalıplaşmış, katılaşmış, ısrarcı hareket ve tavırlardan vaz geçtik, ama asla benliğimizi oluşturan karakteristik özelliklerimizi bozmadan bugünlere geldik. Aile bağlarının en düşük seviyede seyrettiği, toplum adabının bozulduğu bu zaman diliminde varlığımızı oluşturan gelenek ve göreneklerimize aykırı tutum ve hareketleri benimsemek değişmek, yok olmak manasına gelir. Yukarıda dediğimiz gibi bazı özellikler aileden alınır bunların değişime uğraması mümkün değildir nihayetinde ırsidir, değişirse benliğinden olur kim olduğu bilinmez. 

Büyüklere olan hürmet, saygı, sevgi, hoş görü aile kültüründen fertlere geçen özelliktir,  devamlı surette küfredenler, mutfak lavabosunda el yıkayanlar, tuvalet adabı olmayanlar, edep ve hayadan nasip almamışlar, bunların tamamı kötü özelliklerdir, değişir mi?

Elbette, yeter ki insan kendi topluma adapte edebilsin, yanlışları tespit edip düzeltsin. Hareket ve davranışlar, giyim, konuşma, edep ve adap bunlar elbette özellik, ancak kalıplaşması yanlışların arındırılması insanı daha iltifat edilir hale getir, dolayısı ile bazı özelliklerin değişmesi şarttır, günün şartlarına göre kendimizi yenilememiz gerek. Temel esas olan özelliklerimizin değişmesi benliğimizin zayi olmasına sebep olacaktır, anacak içerisinde kötü olanları törpüleyerek yerine iyi ve güzel huyları tesis ederek yaşamımızın bir parçası haline getirmek daha düzenli bir hayat sürmemize neden olacaktır.

 Davranışlarımızı ve vazgeçilmez sanılan ısrarcı yanlış huylarımızı gereken yerlerini düzelterek gelecek yıllara daha derli, toplu, huzurlu, dinamik ayağını yere sağlam basan, kararlı, kendinden emin analiz yapa bilen, ondan ders çıkartarak yanlışları düzelten bir toplum oluruz. Unutma itibar görmek için alicenap olmak gerek, mal, mülk, itibar satın alamaz.

 ‘’ son günümde olmasın dostum, çelengim, top arabam;

    Alıp beni götürsün, tam dört inanmış adam.’’ ( N.F.K)

                             ALLAH’A EMANET OLUN

                                                                                                   Namık GEDİK